فهرست
لباس ایزوله چیست؟ بررسی جامع علمی و کاربردی
لباس ایزوله و لباس جراحی در گروه اسکراب های پزشکی، پوششی یکبارمصرف یا چندبارمصرف است که به منظور جلوگیری از تماس مستقیم پوست و لباس بدن با مایعات بدنی، پاتوژنهای منتقله از طریق خون، و ذرات معلق آلوده طراحی شده است. این لباس باید بخش زیادی از بدن از جمله تنه، بازوها و گاهی پاها را بپوشاند. در واقع لباس ایزوله پزشکی یک پوشش محافظتی است که برای جلوگیری از انتقال عوامل بیماریزا، به ویژه در محیطهای درمانی و پرخطر، طراحی شده است. این لباسها بدن را از سر تا پا میپوشانند و از جنس مواد غیرقابل نفوذ مانند اسپانباند لمینت شده یا پلیآمید با روکش PVC ساخته میشوند.
۳. انواع سطح لباس ایزوله
بر اساس درجه محافظت: لباس ایزوله سطح ۱: محافظت پایه در برابر خطرات حداقل، مانند تماس تصادفی با مایعات.
سطح ۲: مناسب برای رویههای دارای خطر کم تا متوسط مانند برداشت خون یا بخیه.
سطح ۳: برای تماس مکرر با مایعات بدن، مانند در زمان نمونهبرداری یا درمانهای تهاجمی.
سطح ۴: بالاترین سطح محافظت؛ مقاوم در برابر نفوذ ویروسها، مناسب برای مراقبت از بیماران با بیماریهای واگیر شدید (مانند ابولا یا کووید-۱۹ شدید).
انواع لباس ایزوله:
لباس ایزوله یکبار مصرف:
این نوع لباسها معمولاً از جنس اسپانباند یا مواد مشابه ساخته شده و پس از استفاده دور انداخته میشوند. برای جلوگیری از انتقال آلودگی در محیطهای پرخطر مانند اتاقهای عمل یا بخشهای عفونی، استفاده از این نوع لباسها توصیه میشود.
لباس ایزوله قابل استفاده مجدد:
این نوع لباسها از مواد بادوامتری ساخته میشوند و میتوان آنها را پس از شستشو و ضدعفونی مجدداً استفاده کرد. این نوع لباسها برای استفاده در محیطهای درمانی که نیاز به پوششهای محافظتی طولانیمدت دارند، مناسب هستند.
۴. مواد سازنده و طراحی لباس ایزوله
لباسهای ایزوله بهعنوان تجهیزات حفاظت فردی (PPE) از ساختار چندلایهای کامپوزیتی تشکیل شدهاند که هر لایه عملکرد خاصی در افزایش ایمنی کاربر دارد. این لایهها معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- لایهی اسپانباند (Spunbond): این لایه بهعنوان پایهی ساختاری عمل میکند و با دارا بودن مقاومت مکانیکی مناسب، از پارگی و ساییدگی جلوگیری مینماید.
- لایهی ملتبلون (Meltblown): این بخش بهعنوان فیلتر عمل کرده و با ساختار میکروفیبری خود، مانع از نفوذ ذرات معلق و عوامل بیماریزا میشود.
- فیلمهای پلیمری مقاوم (مانند PE یا TPU): این لایههای غیرقابل نفوذ، سدی در برابر مایعات و ذرات ریز ایجاد میکنند و از انتقال آلودگی جلوگیری مینمایند.
چرا رنگ اتاق عمل سبز است؟
۵. استانداردهای بینالمللی برای لباسهای ایزوله
لباسهای ایزوله بهعنوان تجهیزات حفاظت فردی (PPE) در محیطهای پزشکی و صنعتی، تحت استانداردهای سختگیرانهای تولید میشوند تا اطمینان حاصل شود که از کاربر در برابر عوامل بیماریزا، مایعات و ذرات خطرناک محافظت میکنند. مهمترین استانداردهای بینالمللی در این زمینه عبارتند از:
AAMI PB70 (ایالات متحده)
این استاندارد که توسط انجمن پیشبرد تجهیزات پزشکی (AAMI) تدوین شده است، لباسهای ایزوله را بر اساس میزان مقاومت در برابر نفوذ مایعات به چهار سطح (سطوح ۱ تا ۴) طبقهبندی میکند:
- سطح ۱ (کمترین مقاومت): مناسب برای مواقعی که خطر پاشش مایعات کم است.
- سطح ۴ (بالاترین مقاومت): مقاوم در برابر نفوذ مایعات تحت فشار، مناسب برای جراحیهای پرخطر.
EN 13795 (اروپا)
این استاندارد اروپایی بر ویژگیهای فیزیکی و میکروبیولوژیکی لباسهای جراحی و ایزوله تمرکز دارد و شامل سه کلاس محافظتی است:
- کلاس ۱ (استاندارد): برای اقدامات کمخطر.
- کلاس ۲ (پزشکی-جراحی): برای جراحیهای با خطر متوسط.
- کلاس ۳ (جراحی با ریسک بالا): برای جراحیهایی که احتمال تماس با خون و مایعات بدن زیاد است.
۶. کاربردهای بالینی و صنعتی
لباسهای ایزوله به عنوان یکی از مهمترین تجهیزات حفاظت فردی، در محیطهای حساس و پرخطر نقش حیاتی ایفا میکنند. این لباسها در موقعیتهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند که مهمترین آنها شامل موارد زیر است:
محیطهای درمانی و بیمارستانی
- در بخشهای عفونی و قرنطینه برای مراقبت از بیماران مبتلا به بیماریهای مسری
- هنگام مواجهه با بیماران دارای عفونتهای تنفسی، خونی یا پوستی
- در بخشهای ICU و مراقبتهای ویژه برای جلوگیری از انتقال عوامل بیماریزا
اتاق عمل و مراکز جراحی
- به عنوان گانهای جراحی استریل با درجه محافظتی بالا
- در جراحیهای پرخطر مانند جراحیهای ارتوپدی یا جراحی بیماران عفونی
- برای ایجاد سد فیزیکی در برابر پاشش خون و مایعات بدن
۷. چالشها و نوآوریها
چالشهای اساسی در طراحی لباسهای ایزوله:
- محدودیت تنفسپذیری در لباسهای با سطح محافظت بسیار بالا
- تجمع گرما و رطوبت در استفاده طولانی مدت
- مشکلات زیستمحیطی ناشی از مصرف بالای مواد پلیمری یکبارمصرف
نوآوریهای پیشرو در این زمینه:
- فناوریهای نانومتری برای توسعه نانوغشاهای تنفسپذیر
- طراحی ارگونومیک با الگوهای سهبعدی متناسب با آناتومی بدن
- مواد هوشمند با قابلیت تنظیم تبادل حرارتی
۸. نتیجهگیری
لباس ایزوله نقش مهمی در مهار انتقال عفونت و ایمنی کادر درمان ایفا میکند. طراحی و انتخاب مناسب این لباس باید بر اساس ارزیابی دقیق سطح خطر، نوع تماس با مایعات یا پاتوژنها و مدت زمان استفاده صورت گیرد. با رشد فناوری، انتظار میرود نسل جدیدی از لباسهای ایزوله با کارایی بهتر، سازگار با محیط زیست و دارای قابلیت استفاده هوشمند توسعه یابد.